Με τον όρο σοκολάτα, περιγράφεται μια σειρά από προϊόντα που έχουν σαν βασικό συστατικό τους το κακάο.

Ο πρώτος λαός που χρησιμοποίησε το κακαόδεντρο ήταν οι Μάγια, ενώ στην εποχή των Αζτέκων οι κόκκοι του κακάο, λειτουργούσαν ως «νόμισμα» για την ανταλλαγή προϊόντων. Τότε δεν ήταν γνωστή η σοκολάτα στη σημερινή της στερεή μορφή, αλλά παρασκεύαζαν ένα είδος ροφήματος από τριμμένους κόκκους κακάο στο οποίο πρόσθεταν και άλλα μπαχαρικά και το αποκαλούσαν «Choclatl». Το έπιναν ζεστό και θεωρούσαν ότι ήταν χωνευτικό, δυναμωτικό και το καλύτερο φάρμακο της εποχής εκείνης, καθώς του απέδιδαν θεραπευτικές ιδιότητες. Στην Ευρώπη έφεραν το κακάο οι ισπανοί εξερευνητές. Κατακτώντας αρχικά τη βασιλική αυλή της Ισπανίας, διαδόθηκε γρήγορα στα σαλόνια ολόκληρης της αριστοκρατίας. Το 16ο αιώνα αποφασίζουν να το συνδυάσουν με τη ζάχαρη, για να γλυκάνουν την πικρή του γεύση! Από το 16ο ως τον 20ο αιώνα, η σοκολάτα χρησιμοποιούνταν για την αντιμετώπιση εντερικών προβλημάτων, αναιμίας, κόπωσης και πυρετού.

Πώς παρασκευάζεται

Η σοκολάτα παρασκευάζεται από τους σπόρους του κακαόδεντρου, του οποίου η λατινική ονομασία Theobroma cacao σημαίνει «τροφή των Θεών»! Oι καρποί αφού συλλεχθούν, αφήνονται να ωριμάσουν και στη συνέχεια καθαρίζονται, αποφλοιώνονται, αλέθονται και ζυμώνονται. Στον κακαοπολτό που προκύπτει προστίθεται ζάχαρη και βούτυρο κακάο, για να δημιουργηθεί η μαύρη σοκολάτα. Για τη σοκολάτα γάλακτος χρησιμοποιείται επιπλέον και γάλα. Όλες οι εταιρείες ακολουθούν τον ίδιο τρόπο παραγωγής, αλλά κάθε βιομηχανία χρησιμοποιεί διάφορες ποικιλίες κακάο σε διαφορετικές αναλογίες και γι’ αυτό συνήθως οι σοκολάτες της ίδιας κατηγορίας δεν έχουν την ίδια γεύση.

Τα είδη της σοκολάτας

Σύμφωνα με τον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, για να ονομαστεί ένα προϊόν σοκολάτα, πρέπει να περιέχει βούτυρο κακάο, σε αναλογία η οποία διαφέρει ανάλογα με το είδος της σοκολάτας.

Μαύρη σοκολάτα (υγείας ή bitter)
Εκτός από βούτυρο κακάο, περιέχει ζάχαρη και κακαόμαζα σε ποσοστό από 35-40% έως 75% (σπάνια και παραπάνω). Όσο μεγαλύτερη είναι η περιεκτικότητα μιας σοκολάτας σε κακάο, τόσο πιο πικρή γεύση αποκτά.

Κουβερτούρα
Χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική. Η μόνη διαφορά της από τη μαύρη σοκολάτα είναι το ποσοστό κακάο που περιέχει, το οποίο δεν ξεπερνάει το 35-40%.

Σοκολάτα γάλακτος
Περιέχει, εκτός από βούτυρο κακάο και κακαόμαζα, γάλα και ζάχαρη.

Λευκή σοκολάτα
Στα συστατικά της συγκαταλέγεται η ζάχαρη, πιθανώς γάλα, αλλά όχι κακαόμαζα.

Σε οποιοδήποτε είδος σοκολάτας μπορούν να προστεθούν επιπλέον υλικά, όπως ξηροί καρποί, γέμιση (π.χ. πραλίνα, καραμέλα, αποξηραμένα φρούτα, πορτοκάλι κ.λπ.). Εταιρίες που ξεχωρίζουν στον κλάδο της σοκολατοβιομηχανίας, είναι όσες διαθέτουν καλύτερο τρόπο επεξεργασίας του κακάο κατά το στάδιο που θα γίνει σοκολάτα. Οι σοκολάτες που θα βρούμε σε επιλεγμένα σημεία, όπως ζαχαροπλαστεία, delicatessen ή καλές κάβες μπορεί να είναι πιο ακριβές σε σχέση με τις σοκολάτες ευρείας κατανάλωσης και αυτό έχει να κάνει με τη διαφορά στην ποιότητα και την επεξεργασία της πρώτης ύλης.

Η Διατροφική αξία της σοκολάτας

Η σοκολάτα θεωρείται ένα από τα πιο θρεπτικά φυσικά προϊόντα. Περιέχει όλα τα μακροθρεπτικά συστατικά, δηλαδή υδατάνθρακες, πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης και λίπη, διαιτητικές ίνες, καφεϊνη, μέταλλα και ιχνοστοιχεία όπως ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο, καλίο, νάτριο, χαλκό, σίδηρο, ψευδάργυρο και χαλκό, αλλά και πλήθος από βιταμίνες, όπως βιταμίνη Α, D και Ε. Περιέχει επίσης και αντιοξειδωτικές ουσίες, οι κυριότερες των οποίων είναι οι πολυφαινόλες, που συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης αθηροσκλήρωσης και καρδιαγγειακών παθήσεων.

Η σοκολάτα δίνει ενέργεια, είναι τονωτική και αποτελεί πλούσια πηγή ζωτικότητας για τον ανθρώπινο οργανισμό λόγω των θρεπτικών συστατικών που περιέχει. Ένα κομμάτι σοκολάτας αρκεί για να δώσει ενέργεια τον οργανισμό χάρη στους υδατάνθρακες που περιέχει, ενώ το λίπος της δημιουργεί αίσθηση άμεσου κορεσμού. O σίδηρος που απελευθερώνεται μόλις λιώσει η σοκολάτα στο στόμα, βοηθά στην ταχύτερη μεταφορά οξυγόνου στον εγκέφαλο και έτσι εμείς νιώθουμε ευτυχισμένοι!

Οι διεγερτικές ιδιότητες που αποδίδονται στη σοκολάτα οφείλονται στην περιεκτικότητά της σε φαινυλαιθυλαμίνη, η οποία διεγείρει τα κέντρα ευχαρίστησης του εγκεφάλου. Η ουσία αυτή σε υψηλά επίπεδα προκαλεί αισθήματα έλξης, ενθουσιασμού, επιπολαιότητας αλλά και φόβου. Επίσης, μετά την κατανάλωση σοκολάτας απελευθερώνονται ενδορφίνες και σεροτονίνη, τα φυσικά οπιοειδή του οργανισμού, που έχουν αναλγητικές ιδιότητες και βελτιώνουν τη διάθεση.

Πρόσφατη έρευνα για τη μακροβιότητα, έδειξε ότι οι καταναλωτές σοκολάτας ζουν ένα χρόνο περισσότερο από τους μη καταναλωτές και αυτό το αποδίδουν στις πολυφαινόλες και τα αντιοξειδωτικά που περιέχονται στη σοκολάτα.

Μαύρη Σοκολάτα

Ο «μαύρος χρυσός» που μπορούμε να έχουμε όλοι στο σπίτι μας!
Θεραπευτείτε…τρώγοντας γευστικά!

Εκτός από απολαυστική γεύση, βελούδινη υφή και πλούσιο άρωμα, η μαύρη σοκολάτα περιέχει πολλά ευεργετικά θρεπτικά συστατικά! Ήδη από την εποχή των Αζτέκων είναι γνωστές οι θεραπευτικές ιδιότητες της σοκολάτας.

Η μαύρη σοκολάτα είναι μια από τις καλύτερες πηγές αντιοξειδωτικών στον κόσμο. Χάρη στη μεγάλη της περιεκτικότητα σε κακάο, είναι πλούσια σε πολυφαινόλες, οι οποίες είναι γνωστές για την αντιοξειδωτική τους δράση, καθώς εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες που προκαλούν καταστροφή των κυττάρων. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα 3 καλύτερα αντιοξειδωτικά: 1. Μαύρη σοκολάτα 600mgr πολυφαινολών/ 100γρ. – 2. Πράσινο τσάι 400mgr πολυφαινολών/240ml (ένα ποτήρι) – 3. Κρασί 170mgr πολυφαινολών/140ml (ένα ποτηράκι).

Ποικίλες έρευνες έχουν δείξει ότι χάρη στα αντιοξειδωτικά που περιέχει, συμβάλλει στην πρόληψη της υπέρτασης, στη μείωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων και της εμφάνισης καρκίνου. Η μαύρη σοκολάτα ταυτόχρονα αποτελεί πλούσια πηγή φυτικών ινών, καλίου, μαγγανίου, ψευδάργυρου, σεληνίου, μαγνησίου και σιδήρου. Περιέχει επίσης θεοβρομίνη, μια ουσία που διεγείρει τη λειτουργία των νεφρών και δρα σαν ελαφρύ διουρητικό, ενώ θεωρείται ευεργετική και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, επειδή χαλαρώνει το έμβρυο. Όσο για τους ισχυρισμούς που τη συνδέουν με ημικρανίες, προβλήματα ακμής και αλλεργίες, έχουν όλοι πλέον καταρριφθεί.

Πλεονεκτήματα της μαύρης σοκολάτας

Καταπολεμά το στρες
Η μαύρη σοκολάτα είναι ένα από τα καλύτερα φυσικά αντικαταθλιπτικά, καθώς έχει παρατηρηθεί πως καταφέρνει αύξηση της σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Η κατανάλωση 40 γραμμαρίων μαύρης σοκολάτας, καθημερινά και για διάστημα 2 εβδομάδων βοηθάει αποδεδειγμένα στη βελτίωση της διάθεσης, όσων πάσχουν από έντονο άγχος. Επιπλέον, το μαγνήσιο που περιέχει, καταπολεμά το στρες, την κόπωση, την κατάθλιψη και το αίσθημα της αναίτιας ανησυχίας. Για αποτελέσματα, ωστόσο, επιλέγετε μαύρη σοκολάτα με κακάο πάνω από 85%.

Ρίχνει τη χοληστερίνη
Το κακάο στη μαύρη σοκολάτα ρίχνει τα επίπεδα της κακής χοληστερίνης (LDL), ενώ τα ισχυρά αντιοξειδωτικά που συναντώνται σε αυτή εμποδίζουν την οξείδωσή της, μειώνοντας έτσι το ρίσκο εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Υπάρχουν ακόμα ενδείξεις πως το κακάο αυξάνει την καλή χοληστερίνη (HDL) με αποτέλεσμα, αυτή η ισορροπία των ποσοστών να προστατεύει από το ενδεχόμενο στεφανιαίας αθηροσκλήρωσης και καρδιακού επεισοδίου. Το στεατικό οξύ, ένα κορεσμένο λιπίδιο, που περιέχεται κατά 35% στη σοκολάτα το οποίο έχει βρεθεί ότι παρουσιάζει περιορισμένη απορρόφηση από το γαστρεντερικό σωλήνα, με αποτέλεσμα να έχει ουδέτερη δράση, μην επηρεάζοντας την ολική και LDL χοληστερίνη.

Ρυθμίζει την πίεση
Τα φλαβονοειδή που βρίσκονται στη σκούρα σοκολάτα, ρίχνουν την αρτηριακή πίεση, ενισχύουν την καλή κυκλοφορία του αίματος στην καρδιά και ενεργοποιούν την παραγωγή του νιτρικού οξειδίου, το οποίο παίζει βασικό ρόλο στο να είναι χαλαρές οι αρτηρίες και να κυκλοφορεί το αίμα εύκολα χωρίς προβλήματα σε αυτές. Η χαμηλή πίεση γλιτώνει τον οργανισμό από τα ενδεχόμενα πολλών προβλημάτων στην καρδιά, όπως είναι η καρδιακή ανεπάρκεια και η κολπική μαρμαρυγή, ενώ μειώνει ακόμα και τις πιθανότητες νοσημάτων του εγκεφάλου. Για όλους τους παραπάνω λόγους, τρώτε καθημερινά ένα μικρό κομμάτι μαύρη σοκολάτα, με τουλάχιστον 70% κακάο στη συστασή της. Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Βοστόνης η μαύρη σοκολάτα μειώνει την κακή (LDL) χοληστερόλη, βελτιώνει την κατάσταση των αγγείων ενώ παράλληλα αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη των κυττάρων.

Απομακρύνει το εγκεφαλικό επεισόδιο
Τα ισχυρά αντιοξειδωτικά, που βρίσκονται στη μαύρη σοκολάτα και λέγονται φλαβονοειδή, προστατεύουν το αίμα από τους θρόμβους που με τη σειρά τους προκαλούν το εγκεφαλικό επεισόδιο και ανάλογα προβλήματα. Πιο συγκεκριμένα, έρευνα σουηδικού πανεπιστημίου έδειξε πως 62 γραμμάρια σοκολάτας την εβδομάδα ρίχνουν τις πιθανότητες εγκεφαλικού, κατά 17%. Ενισχύετε την κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο με την κατανάλωση μια μπάρας μαύρης σοκολάτας, μια φορά την εβδομάδα.

Ενισχύει τη λειτουργία του εγκεφάλου
Σε συνέχεια της ενίσχυσης της κυκλοφορίας του αίματος στον εγκέφαλο, επηρεάζεται και η μνήμη, αλλά και η εγρήγορση του εγκεφάλου για διάστημα 3 ωρών από την κατανάλωση της σοκολάτας. Τα υψηλά επίπεδα φλαβονοειδών δυναμώνουν τις γνωστικές λειτουργίες ατόμων που ταλαιπωρούνται από έλλειψη ύπνου, ενώ ακόμα καταφέρνουν την επιβράδυνση της γήρανσης, μέσω της αυξημένης κυκλοφορίας του αίματος. Τέλος, το κακάο της σκούρας σοκολάτας αυξάνει τη συγκέντρωση, τα αντανακλαστικά και τη μνήμη.

Βοηθάει στην απώλεια βάρους
Η περιεκτικότητα της μαύρης σοκολάτας σε φυτικές ίνες, που προκαλεί το αίσθημα πληρότητας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και τα αντιοξειδωτικά που περιέχονται σε αυτή, που επιβραδύνουν την πεπτική διαδικασία και συνεισφέρουν στη διάρκεια του αισθήματος κορεσμού βοηθούν αποτελεσματικά στις προσπάθειές σας για απώλεια κιλών. Έρευνα του πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης δείχνει πως η μαύρη σοκολάτα βοηθάει στη μείωση της λαιμαργίας για γλυκά, ενώ τα πολλά αντιοξειδωτικά που περιέχονται σε αυτή, δίνουν ακόμα περισσότερη ώθηση στο μεταβολισμό. Φροντίζετε η σοκολάτα που καταναλώνετε ωστόσο, να έχει ποσοστό 70-85% κακάο.

Φροντίζει την επιδερμίδα
Τα αντιοξειδωτικά της μαύρης σοκολάτας εκτελούν, όπως έχουμε αναφέρει μέχρι τώρα, πλήθος λειτουργιών και σε αυτές περιλαμβάνεται και η προστασία του δέρματος από τις ελεύθερες ρίζες, οι οποίες επιταχύνουν την έλευση του γήρατος. Τα φλαβονοειδή ακόμα προστατεύουν το δέρμα από τις υπεριώδεις ακτινοβολίες του ήλιου, ενώ το κακάο στη μαύρη σοκολάτα φροντίζει για την ενυδάτωση και την απαλότητα του δέρματος. Είναι αντιγηραντική: Η μαύρη σοκολάτα έχει αντιοξειδωτική δράση και καταστέλλει τη βλαβερή δράση των ελεύθερων ριζών, είτε παρεμποδίζοντας τη δημιουργία τους, είτε καταστρέφοντας ή αδρανοποιώντας τις, είτε παρεμποδίζοντας την οξειδωτική αλυσιδωτή αντίδρασή τους. Ο χαλκός διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα και βοηθά στη σύνθεση μελανίνης στο δέρμα και στα μαλλιά.

Θεραπεύει το βήχα
Η μαύρη σοκολάτα και το συστατικό θεοβρωμίνη, που περιέχει, έχει την ικανότητα να χαλαρώνει το νεύρο που προκαλεί τον έντονο βήχα και να σας ανακουφίζει άμεσα από την ταλαιπωρία. Βρετανικές έρευνες έχουν δείξει, μάλιστα, πως το 60% των ασθενών που τους χορηγούνταν το συστατικό, ανακουφίζονταν άμεσα από το βήχα. Εν αντιθέσει, δε με τις φαρμακευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση του βήχα, η σοκολάτα δεν θα σας φέρει υπνηλία, όπως κάνουν τα περισσότερα αντιβηχικά σιρόπια. Έχει αντιβηχική δράση: Ερευνητές του Imperial College του Λονδίνου εξέτασαν την αποτελεσματικότητα της θεοβρωμίνης στον βήχα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η θεοβρωμίνη ήταν κατά 30% αποτελεσματικότερη εναντίον του επίμονου βήχα ακόμη και από την κωδεϊνη που θεωρείται καλό αντιβηχικό φάρμακο, χωρίς παρενέργειες.

Αντιμετωπίζει τη διάρροια
Και στην περίπτωση της διάρροιας, τα φλαβονοειδή του κακάο, ρυθμίζουν την έκκριση των υγρών στο μικρό έντερο, ανακουφίζοντας έτσι από τα συμπτώματά της. Την επόμενη φορά που θα έχετε τέτοια συμπτώματα, δοκιμάστε μαύρη σοκολάτα με υψηλά ποσοστά κακάο στη σύσταση της, καθώς όσο περισσότερα είναι τα φλαβονοειδή από το κακάο, τόσο πιο άμεση η ανακούφιση.

Ρυθμίζει το ζάχαρο στο αίμα
Ιταλική έρευνα του 2005, έδειξε πως η τακτική κατανάλωση μαύρης σοκολάτας αυξάνει την ευαισθησία του οργανισμού στην ινσουλίνη, αντιμετωπίζοντας έτσι το ενδεχόμενο εμφάνισης διαβήτη. Τα φλαβονοειδή, και σε αυτή την περίπτωση, αυξάνουν στην παραγωγή του νιτρικού οξειδίου, το οποίο με τη σειρά του καταπολεμά την αντίσταση στην ινσουλίνη και βοηθά τον οργανισμό στη σωστή διαχείρισή της. Η μαύρη σοκολάτα ακόμα, στην εκδοχή της χωρίς ζάχαρη, προτείνεται και στους διαβητικούς, καθώς βοηθάει στη ρύθμιση του ζαχάρου στο αίμα, ενώ ο χαμηλός γλυκαιμικός της δείκτης δεν θα προκαλέσει επικίνδυνη απότομη αύξηση του ζαχάρου στον οργανισμό. Ωφελεί τους διαβητικούς: Έρευνα επιστημόνων του πανεπιστημίου Hull, που δημοσιεύτηκε στο εξειδικευμένο ιατρικό περιοδικό για το διαβήτη “Diabetic Medicine”, διαπίστωσε ότι το επίπεδο της ολικής χοληστερόλης έπεσε σε ένα μικρό αριθμό διαβητικών, στους οποίους είχαν δοθεί μπάρες μαύρης σοκολάτας επί 16 εβδομάδες, ενώ η “καλή” χοληστερόλη τους παράλληλα αυξήθηκε.

Χαρίζει μακροζωία
Τελευταία έχουν δημοσιευθεί ορισμένα συμπεράσματα μιας έρευνας ότι οι καταναλωτές σοκολάτας ζουν ένα χρόνο περισσότερο από τους μη καταναλωτές, και αυτό το αποδίδουν στις πολυφαινόλες και τα αντιοξειδωτικά που περιέχονται στη σοκολάτα. Η έρευνα βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη.

Είναι αντικαρκινική
Το Πανεπιστήμιο της Georgetown, σε έρευνα που διεξήγαγε, απομόνωσε μια ουσία του κακάο, την προκυανιδίνη και εξέτασε τη δράση της σε καλλιέργειες καρκινικών κυττάρων του μαστού. Το πόρισμα της έρευνας κατέληξε στο ότι η προκυανιδίνη σταματούσε τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων.

Σοκολάτα και αθλητισμός

Λόγω της πληθώρας θρεπτικών συστατικών που περιέχει η σοκολάτα, μπορεί να αποτελέσει μια πολύ καλή επιλογή για σνακ, αφού εφοδιάζει άμεσα τον οργανισμό με ενέργεια. Ιδανικά, θα μπορούσε να καταναλωθεί μετά από την προπόνηση ή τον αγώνα για τη γρήγορη αποκατάσταση του γλυκογόνου των μυών, σε σύντομο χρονικό διάστημα από το τέλος της προσπάθειας, όπου είναι αυξημένη και η αντίστοιχη ενζυμική δραστηριότητα στο μυϊκό ιστό. Οι μεγάλες ποσότητες μαγνησίου που περιέχει, βοηθούν στην καταπολέμηση της κούρασης.
Tip: Συνδυάστε τη σοκολάτα με ωμούς ξηρούς καρπούς για έξτρα ενέργεια!

Σημαντικές πληροφορίες

• Η μαύρη σοκολάτα δεν περιέχει καθόλου χοληστερόλη και δεν προκαλεί εθισμό.
• Η λευκή σοκολάτα δεν είναι σοκολάτα. Και αυτό γιατί δεν περιέχει κακαόμαζα (για το λόγο αυτό και δεν έχει σκούρο χρώμα), αλλά μονάχα το λίπος το οποίο προέρχεται από τους σπόρους του κακάο (κακαοβούτυρο).
• Μια σοκολάτα μετρίου μεγέθους περιέχει περίπου 6mg καφεΐνης, ενώ 1 φλιτζάνι καφέ περιέχει 100-150 mg.
• Η μαύρη σοκολάτα είναι πιο πλούσια σε πολυφαινόλες (φυσικά αντιοξειδωτικά) από το τσάι, το κρασί, τα φρούτα και τα λαχανικά.
• Επίσης, μία έρευνα, απέδειξε ότι κατά τα λιώσιμο της σοκολάτας στο στόμα μας, αυξάνεται η διέγερση της εγκεφαλικής και καρδιακής δραστηριότητας, με διάρκεια 4 φορές περισσότερο, από ένα παθιασμένο φιλί!
• Δεν προκαλεί εθισμό: Έρευνα που διεξήχθη στην Νέα Υόρκη έδειξε ότι η μαύρη σοκολάτα δε δημιουργεί εθισμό ως προς την κατανάλωσή της.

Η μαύρη σοκολάτα, λέγεται και “υγείας”! Διότι περιέχει πολύ περισσότερο κακάο και λιγότερα πρόσθετα συστατικά, καθιστώντας την πιο υγιεινή!

Ένα ακόμη, εντυπωσιακό στοιχείο είναι πως η θεοβρωμίνη, η οποία περιέχεται σε μεγάλες ποσότητες κυρίως στη σοκολάτα υγείας, αναστέλλει τη δράση κάποιων παθογόνων οργανισμών στη στοματική κοιλότητα, που προκαλούν τερηδόνα στα δόντια. Η σοκολάτα λιώνει στο στόμα και έτσι δεν παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα πάνω στα δόντια, συγκριτικά με άλλες τροφές.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η σοκολάτα υγείας δεν περιέχει καθόλου χοληστερόλη. Το ασβέστιο, ο φώσφορος και το μαγνήσιο που περιέχει, προστατεύουν τα κόκκαλα και τα δόντια. Ο χαλκός, διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα και βοηθά στη σύνθεση μελανίνης στο δέρμα και στα μαλλιά. Ο σίδηρος, συμμετέχει στη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης, η οποία μεταφέρει οξυγόνο από τα ερυθροκύτταρα στους ιστούς.
Επιμέλεια κειμένου
Κριτσίνη Όλγα
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος